Trong thời đại công nghệ 4.0 hiện nay, việc trang bị cho học sinh những kiến thức khoa học gắn liền với ứng dụng thực tiễn là vô cùng quan trọng. Phương pháp giáo dục STEM ra đời như một giải pháp tối ưu, giúp học sinh không chỉ nắm vững kiến thức mà còn phát triển kỹ năng tư duy, sáng tạo và giải quyết vấn đề. Vậy phương pháp giáo dục STEM là gì? Ứng dụng của STEM trong giáo dục trung học như thế nào? Hãy cùng VISCO tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây!
STEM là gì?
Theo Công văn 3089/BGDĐT-GDTrH, giáo dục STEM là phương pháp giáo dục trang bị cho học sinh kiến thức khoa học và ứng dụng thực tiễn, tập trung rèn luyện kỹ năng liên quan đến 4 yếu tố chính:
- Science (Khoa học)
- Technology (Công nghệ)
- Engineering (Kỹ thuật)
- Math (Toán học)
STEM-giup-tre-nho-lau-hon-va-tang-kha-nang-ti-mi-quan-sat-xung-quanh
Hình ảnh minh họa: Phương pháp STEM là gì? Là khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học
Phương pháp giáo dục STEM định hướng cho học sinh ứng dụng kiến thức vào thực tiễn từ sớm. Sự linh hoạt của STEM giúp học sinh:
- Rèn luyện khả năng phân tích, tư duy và sáng tạo.
- Nâng cao kỹ năng xử lý tình huống nhanh chóng.
Xuất hiện từ những năm 1998 bởi Quỹ Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ (NSF), STEM chính thức được ứng dụng trong giáo dục vào những năm sau đó. Các nước phát triển như Anh, Mỹ, Úc và các nước Trung Đông đã nhanh chóng áp dụng phương pháp này. Tại Việt Nam, STEM được đưa vào chương trình dạy học từ năm 2012.
Điểm khác biệt của phương pháp giáo dục STEM
Phương pháp giáo dục STEM truyền tải kiến thức thông qua góc nhìn thực tiễn. Thay vì học lý thuyết suông, học sinh được:
- Đặt câu hỏi, khơi gợi sự tò mò.
- Tìm tòi, học hỏi và tự mình tìm ra giải pháp.
- Thực hành, trải nghiệm và rút ra kết luận.
Điều này giúp các em nhớ lâu hơn, tăng khả năng quan sát tỉ mỉ và áp dụng kiến thức vào thực tế hiệu quả hơn.
STEM-giup-tre-nho-lau-hon-va-tang-kha-nang-ti-mi-quan-sat-xung-quanh
Hình ảnh minh họa: STEM giúp trẻ nhớ lâu hơn và tăng khả năng tỉ mỉ quan sát xung quanh
Nội Dung STEM Trong Hoạt Động Giáo Dục Trung Học
2.1. Nguyên tắc xây dựng nội dung bài học STEM
Theo Công văn 3089/BGDĐT-GDTrH năm 2020, nội dung bài học STEM cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Gắn kết với thực tiễn: Nội dung bài học STEM nằm trong chương trình giáo dục phổ thông, gắn kết với các vấn đề thực tiễn xã hội, khoa học, công nghệ.
- Thúc đẩy giải quyết vấn đề: Học sinh được yêu cầu tìm kiếm giải pháp cho các vấn đề thực tế, từ đó chiếm lĩnh kiến thức và đáp ứng yêu cầu của bài học.
- Kết nối kiến thức: Nội dung bài học có thể thuộc một hoặc nhiều môn học trong chương trình, đảm bảo giải quyết vấn đề một cách trọn vẹn.
2.2. 5 hoạt động chính trong cấu trúc bài học STEM
Một bài học STEM thường bao gồm 5 hoạt động chính:
- Giới thiệu: Đưa ra nội dung, tiêu chí bài học, xác định vấn đề và mục tiêu chế tạo sản phẩm.
- Nghiên cứu: Nghiên cứu sản phẩm, kiến thức nền tảng và đề xuất các giải pháp dựa trên tiêu chí đã đặt ra.
- Thương thảo & lựa chọn: Trình bày, thảo luận về các giải pháp, chứng minh tính khả thi và lựa chọn phương án tối ưu nhất.
- Thực hành: Thử nghiệm, đánh giá trong quá trình chế tạo sản phẩm theo bản thiết kế đã chọn.
- Hoàn thiện: Thảo luận, điều chỉnh và hoàn thiện sản phẩm dựa trên kết quả thực nghiệm.
Cuoc-thi-dua-nho-duoc-to-chuc-tai-truong-chuyen-Le-Quy-Don_
Hình ảnh minh họa: Quy trình hoạt động của STEM hỗ trợ học sinh phát triển tư duy
2.3. Ứng dụng STEM trong giáo dục trung học
Ở bậc trung học, học sinh được tiếp cận kiến thức Vật lý, Hóa học, Sinh học,… Phương pháp STEM sẽ giúp các em vận dụng những kiến thức này để sáng tạo ra các sản phẩm thực tiễn. Ví dụ, học sinh có thể:
- Thiết kế và chế tạo mô hình robot.
- Xây dựng hệ thống tưới tiêu tự động.
- Nghiên cứu và tạo ra các sản phẩm thân thiện môi trường.
Cuoc-thi-dua-nho-duoc-to-chuc-tai-truong-chuyen-Le-Quy-Don_
Hình ảnh minh họa: Thực hành trong lớp học phương pháp STEM
Bên cạnh việc học trên lớp, các hoạt động ngoại khóa như câu lạc bộ STEM, dự án nghiên cứu khoa học,… cũng là môi trường lý tưởng để học sinh trải nghiệm và phát triển kỹ năng STEM.
Hình Thức Tổ Chức Giáo Dục STEM
Giáo dục STEM đề cao sự linh hoạt, có thể được tổ chức dưới nhiều hình thức:
3.1. Lồng ghép vào bài học
Giáo viên có thể lồng ghép nội dung STEM vào bài giảng của các môn học, giúp học sinh áp dụng kiến thức đã học vào thực hành, chế tạo sản phẩm.
Cuoc-thi-dua-nho-duoc-to-chuc-tai-truong-chuyen-Le-Quy-Don_
Hình ảnh minh họa: Lớp học phương pháp STEM của một trường trung học cơ sở
3.2. Hoạt động trải nghiệm
Các hoạt động trải nghiệm STEM như câu lạc bộ, ngày hội khoa học,… giúp học sinh được trực tiếp tham gia, trải nghiệm và sáng tạo. Việc trưng bày sản phẩm cũng là cách để khích lệ tinh thần học hỏi và niềm đam mê của các em.
3.3. Cuộc thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật
Tham gia các cuộc thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật là cơ hội để học sinh phát triển kỹ năng research, phân tích, giải quyết vấn đề và làm việc nhóm.
Cuoc-thi-dua-nho-duoc-to-chuc-tai-truong-chuyen-Le-Quy-Don_
Hình ảnh minh họa: Cuộc thi đua nhỏ được tổ chức tại trường chuyên Lê Quý Đôn
Kết luận
Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về phương pháp giáo dục STEM. STEM không chỉ giúp học sinh khám phá năng lực bản thân, khơi gợi niềm đam mê học tập mà còn định hướng nghề nghiệp tương lai.
Để được tư vấn thêm về các chương trình du học, hãy liên hệ VISCO ngay hôm nay!