“Năm phút nữa thôi mà.” “Một tiếng nữa mình sẽ bắt đầu làm việc.” “Mình xứng đáng được nghỉ ngơi.” “Ngày mai mình sẽ bắt đầu tập thể dục.” “Tháng sau mình sẽ bỏ hết những thói quen xấu này.”
Nghe quen thuộc không nào? Bất kể chúng ta đến từ đâu, trông như thế nào, những thói quen xấu dường như không hề phân biệt đối tượng. Tất cả những gì chúng ta nghe thấy trong đầu là thêm năm phút ngủ nướng, chơi game hoặc lướt mạng xã hội,… sẽ chẳng ảnh hưởng đến ai cả. Mọi thứ dường như vẫn ổn cho đến khi deadline ập đến như một cú tát vào mặt, kéo ta trở về với thực tại.
Dự án đại học, chồng giấy tờ cần nộp, hay những cuộc họp với sếp sẽ không tự hoàn thành. Và bạn ước rằng mình đã không nghỉ ngơi “năm phút” – khoảng thời gian bằng cách nào đó đã biến thành hai tiếng đồng hồ.
Điều này xảy ra với tôi nhiều hơn tôi muốn thừa nhận. Đó là điều khó khăn với thời gian: Nó dường như không bao giờ đứng về phía chúng ta. Khi chúng ta háo hức chờ đợi điều gì đó, thời gian dường như trôi chậm hơn bao giờ hết. Và sau đó, khi chúng ta cần nó nhất, nó dường như trôi nhanh như chớp.
Bài toán nan giải mang tên “thói quen xấu”
Tất cả chúng ta đều phải vật lộn với những thói quen xấu của mình. Một khi chúng đã hình thành và xâm chiếm cuộc sống của chúng ta, cuộc chiến sẽ bắt đầu. Hầu hết thời gian, những thói quen đó giành được quyền lực đối với chúng ta, gây ra cho chúng ta những vấn đề trong chính bản thân, dự án, sức khỏe và cuộc sống cá nhân của chúng ta.
Chúng là một cơn ác mộng. Chúng xuất hiện từ hư không, chinh phục khả năng đưa ra quyết định tốt nhất cho bản thân của chúng ta.
Bây giờ, khi bạn đang đọc bài viết này, tôi đoán bạn đã bắt đầu nghĩ về những thói quen xấu của chính mình. Có thể đó là sự trì hoãn, không hoàn thành công việc hoặc mặc quần áo thể thao chỉ để nằm dài trên ghế dài và chẳng làm gì trong nhiều giờ. Đó là lúc bạn nhận ra rằng có điều gì đó cần phải thay đổi.
Dopamine và hệ thống phần thưởng của não bộ
Phân tử dopamine nổi tiếng có nhiệm vụ phân tán niềm vui và hạnh phúc vào cơ thể. Não của bạn giải phóng dopamine càng nhiều, bạn sẽ càng có động lực và mong muốn. Vấn đề không nằm ở dopamine, mà nằm ở hành động của chúng ta như hút thuốc, uống rượu, chơi game, ăn quá nhiều,…
Tất cả những hành động này đều có xu hướng thúc đẩy chúng ta, vì có một phần thưởng tiềm năng trong não của chúng ta. Tuy nhiên, khi phần thưởng tiềm năng không được thể hiện, mong muốn và động lực sẽ không còn thúc đẩy chúng ta nữa.
Một ví dụ rõ ràng là khi chúng ta đăng ký tập gym vào ngày 1 tháng 1, nhưng mất đi động lực và mong muốn sau một tuần trôi qua và chúng ta không thấy sự thay đổi rõ ràng nào trên cơ thể mình.
“Hằng định nội môi”, hay còn gọi là “trạng thái bình thường mới” của bạn
Là con người, sự ổn định đóng một vai trò quan trọng trong hạnh phúc tổng thể của chúng ta. Chúng ta càng ổn định trong cuộc sống, chúng ta sẽ càng vui vẻ hơn. Cơ thể của chúng ta cũng vậy.
Cơ thể chúng ta khao khát một môi trường ổn định, khả năng chống lại sự thay đổi và nhu cầu cân bằng được gọi là hằng định nội môi. Sau một thời gian, cơ thể chúng ta hình thành sự dung nạp với dopamine tạo ra sự cân bằng mà cơ thể mong muốn, trở thành “trạng thái bình thường mới” của chúng ta.
Có bao nhiêu người trong chúng ta đã trải qua mong muốn mạnh mẽ là bấm nút báo lại của đồng hồ báo thức vào buổi sáng chỉ để rồi cuối cùng phải bỏ bữa sáng để kịp bắt xe buýt. Khi kịch bản này lặp đi lặp lại gần như mỗi ngày, nó sẽ trở thành một phần thói quen của chúng ta.
Không quan trọng là chúng ta có nhận thức được điều đó hay không – một khi thói quen này trở thành điều bình thường mới của chúng ta, việc sửa đổi nó sẽ trở thành một thử thách cho chính chúng ta.
Hành động quyết liệt để thay đổi
Thử thách nhịn dopamine
Lấy một cuốn lịch và chọn một ngày trong tuần mà bạn sẽ tránh tất cả những thú vui “nhỏ” hoặc những thói quen có hại có xu hướng khiến bạn xao nhãng. Thay vào đó, vào ngày đặc biệt đó, hãy cố gắng thay thế những thói quen xấu bằng những thói quen tốt. Đi dạo, đọc sách hoặc thiền định.
Nó sẽ “bỏ đói” bạn khỏi những thói quen khó bỏ, khiến những hoạt động kém hấp dẫn hơn trở nên mong muốn hơn.
Kết nối dopamine với những điều có lợi
Một giải pháp thay thế thứ hai là hack não của bạn bằng cách kết nối dopamine với những điều có lợi cho bạn. Sử dụng hệ thống phần thưởng tiềm năng khi giải quyết các mục tiêu của bạn.
Chìa khóa là không nghĩ về những gì bạn phải làm, mà là về những gì bạn sẽ nhận được khi làm điều đó.
Bí mật cho một tương lai tươi sáng hơn ẩn chứa trong thói quen hàng ngày của chúng ta
Động lực rất quan trọng nhưng tiếc là không ổn định. Ngày chúng ta thức dậy mà không có động lực, là ngày sự tiến bộ của chúng ta sẽ dừng lại. Đừng cho phép bản thân lùi một bước, mà hãy xây dựng kỷ luật để luôn tiến một bước.
Gửi thư cho chính mình trong tương lai
Vào mỗi ngày đầu tiên của tháng, bạn có thể gửi cho chính mình một lá thư cho tương lai. Bạn có thể viết ra các mục tiêu của mình hoặc lịch trình giải độc và nhận lại qua email vào tháng sau. Sau đó, bạn có thể so sánh và xem sự tiến bộ của mình. Bằng cách này, bạn cũng có thể theo dõi các mục tiêu và thành tích của mình.
Phần thưởng tiềm năng của bạn sẽ luôn đến vào cuối tháng khi bạn nhận được thư và bạn sẽ cảm thấy hài lòng hoặc thất vọng dựa trên mức độ bạn đã hoàn thành tốt trong tháng cụ thể đó.
Bắt đầu với những thói quen nhỏ
Hãy bắt đầu với những thói quen nhỏ, tạo ra hệ thống để giúp bạn đạt được điều mình muốn. Sau đó, tiếp tục với một thay đổi nhỏ mà bạn khó có thể nhận thấy bất kỳ sự cải thiện nào. Cuối cùng, kết quả sẽ rất lớn.
Dựa trên những thói quen tốt của bạn vào kỷ luật và thực hiện quá trình giải độc của bạn để tránh sự phản kháng tạo ra trạng thái bình thường mới. Để đạt được một cuộc sống viên mãn, điều quan trọng là phải bắt đầu ngay bây giờ.
“Bí mật cho tương lai của bạn nằm ẩn trong thói quen hàng ngày của bạn,” – Mike Murdock.
Đừng là người luôn xuất hiện muộn, thường xuyên bị ốm do thói quen sinh hoạt xấu hoặc là người muốn đưa ra quyết định tốt hơn nhưng vẫn mắc kẹt trong một thói quen kém cỏi. Hãy cùng nhau vượt qua nó và bắt đầu ngay bây giờ!