Trong thời đại công nghệ 4.0, việc trang bị cho thế hệ trẻ những kiến thức và kỹ năng cần thiết để thích nghi và phát triển là vô cùng quan trọng. Phương pháp giáo dục STEM nổi lên như một giải pháp tối ưu, giúp học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức một cách thụ động mà còn vận dụng chúng để giải quyết các vấn đề thực tiễn. Vậy phương pháp giáo dục STEM là gì? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về STEM và lợi ích của nó đối với học sinh trung học.
STEM là gì?
Theo Công văn 3089/BGDĐT-GDTrH, giáo dục STEM là phương thức giáo dục trang bị cho học sinh kiến thức khoa học gắn liền với ứng dụng thực tiễn. STEM là phương pháp giáo dục nâng cao rèn luyện kỹ năng liên quan đến 4 yếu tố: Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học.
STEM-giup-tre-nho-lau-hon-va-tang-kha-nang-ti-mi-quan-sat-xung-quanh
Hình ảnh minh họa: STEM giúp trẻ nhớ lâu hơn và tăng khả năng tỉ mỉ quan sát xung quanh
Phương pháp giáo dục STEM định hướng cho học sinh ứng dụng kiến thức vào thực tiễn ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Sự linh hoạt của STEM giúp học sinh học cách phân tích, tư duy, sáng tạo và xử lý tình huống nhanh chóng.
Nguồn gốc và phát triển của STEM
Xuất hiện từ những năm 1998 bởi Quỹ Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ (NSF), STEM chính thức được áp dụng trong giáo dục những năm sau đó. Các nước phát triển như Anh, Mỹ, Úc và các nước Trung Đông đã nhanh chóng đưa phương pháp này vào hệ thống giáo dục. Đến năm 2012, Việt Nam bắt đầu đưa STEM vào chương trình dạy học.
Phương pháp STEM hoạt động như thế nào?
Phương pháp giáo dục STEM truyền tải kiến thức thông qua góc nhìn thực tiễn. Từ đó, học sinh sẽ bắt đầu nảy sinh những câu hỏi, khơi dậy sự tò mò, kích thích tìm tòi và tự mình tìm ra phương án giải quyết vấn đề dựa trên kiến thức STEM đã học.
Thay vì học lý thuyết suông, STEM là phương pháp tích hợp, học sinh được thực hành nhiều hơn và tự rút ra kết luận, giúp nhớ lâu hơn và tăng khả năng quan sát tỉ mỉ xung quanh.
Nội dung STEM trong hoạt động giáo dục trung học
Nguyên tắc xây dựng nội dung bài học STEM
Theo Công văn 3089/BGDĐT-GDTrH năm 2020, nội dung bài học STEM trong giáo dục trung học cần tuân thủ các nguyên tắc:
- Gắn kết với thực tiễn: Nội dung bài học STEM nằm trong chương trình giáo dục phổ thông, gắn kết với các vấn đề thực tiễn xã hội, khoa học, công nghệ.
- Thúc đẩy giải quyết vấn đề: Học sinh được yêu cầu tìm các giải pháp để giải quyết vấn đề, chiếm lĩnh kiến thức, đáp ứng yêu cầu của bài học.
- Kết hợp đa môn học: Nội dung kiến thức của bài học có thể thuộc một hoặc nhiều môn học trong chương trình, đảm bảo giải quyết vấn đề một cách trọn vẹn.
5 hoạt động chính trong cấu trúc bài học STEM
- Đặt vấn đề và xác định mục tiêu: Giới thiệu nội dung và tiêu chí bài học, xác định vấn đề cần giải quyết và sản phẩm cần chế tạo.
- Nghiên cứu và thiết kế: Nghiên cứu sản phẩm và kiến thức nền, dựa trên tiêu chí để đưa ra các bản thiết kế giải pháp.
- Thương thảo và lựa chọn giải pháp: Trình bày, thảo luận và lựa chọn phương án thiết kế tốt nhất.
- Thực nghiệm và đánh giá: Thử nghiệm và đánh giá trong quá trình chế tạo sản phẩm theo bản thiết kế đã chọn.
- Hoàn thiện sản phẩm: Thảo luận, điều chỉnh và hoàn thiện sản phẩm cho đến khi đạt yêu cầu.
Cuoc-thi-dua-nho-duoc-to-chuc-tai-truong-chuyen-Le-Quy-Don_
Hình ảnh minh họa: Thực hành trong lớp học phương pháp STEM
Đối với học sinh trung học, phương pháp STEM dựa trên kiến thức đã học trên lớp để sáng tạo sản phẩm. Các em được học thêm Vật lý, Hóa học, Sinh học nên có thể áp dụng những kiến thức đó để sáng tạo ra những sản phẩm thông qua phương pháp STEM.
Các hình thức tổ chức STEM
Giáo dục STEM đề cao sự linh hoạt, có thể được tổ chức dưới nhiều hình thức:
1. Thông qua bài học môn Khoa học
Giáo viên thiết kế bài giảng theo hướng tiếp cận thực tiễn, bám sát chương trình. Học sinh được hướng dẫn vận dụng kiến thức Toán, Lý, Hóa, Sinh, Công nghệ vào thực hành và chế tạo sản phẩm.
2. Thông qua hoạt động trải nghiệm
Nhà trường tổ chức các câu lạc bộ STEM, hoạt động ngoại khóa giúp học sinh trải nghiệm thực tế. Sản phẩm của học sinh có thể được trưng bày để tạo động lực và hứng thú học tập.
3. Thông qua các cuộc thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật
Cuộc thi là sân chơi bổ ích, giúp học sinh phát huy khả năng nhìn nhận, giải quyết vấn đề và phát triển các dự án nghiên cứu khoa học.
Lợi ích của STEM cho học sinh trung học
- Phát triển tư duy logic, sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề.
- Nâng cao kỹ năng làm việc nhóm, giao tiếp và hợp tác.
- Cung cấp kiến thức và kỹ năng cần thiết cho thế kỷ 21.
- Giúp học sinh định hướng nghề nghiệp trong tương lai.
Kết luận
Phương pháp giáo dục STEM là chìa khóa mở ra cánh cửa tri thức và kỹ năng cho thế hệ trẻ. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về phương pháp giáo dục STEM và lợi ích của nó đối với học sinh trung học.